Marki, ul. Fabryczna 2, tel. (22) 781 14 06

Piotr Sztuczyński- MARKI

Studiował etnografię na Uniwersytecie Warszawskim. Zainteresowania – etnografia, antropologia, sztuki plastyczne, fotografia, grafika komputerowa, krajoznawstwo, turystyka i wiele innych. Praca – na początku: turystyka (ORBIS i PTTK), potem: CEPELiA, "Zachęta", Muzeum Niepodległości i ostatnio Dom Wojska Polskiego.

Kolekcja wycinanek Piotra Sztuczyńskiego składa się w większości z rekonstrukcji dokonanych na podstawie ikonografii zawartej w artykule Gizy Frenklowej "Wycinanka Żydowska" w Polskiej Sztuce Ludowej nr 3 z 1965 r. Znajdują się w niej również oryginalne kompozycje autorstwa Piotra Sztuczyńskiego.

Wycinanki z tej kolekcji znajdują się w zbiorach muzealnych i prywatnych w Polsce, Francji, Izraelu i na terenach byłego ZSRR. Eksponowane były w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie, w Galerii "Zachęta" w Warszawie, Galeria "Pestka" w Państwowym Muzeum Etnograficznym, Muzeum Niepodległości, Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach, kilkakrotnie w Domu Kultury w Ursusie, na wystawie "Religie i ich sztuka ludowa" w Cluny we Francji,  w Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Muzeum Chagalla w Witebsku i  Muzeum Narodowe w Szczecinie, a także dwukrotnie na "Prezentacjach Plastyki Mareckiej" w Galerii Mareckiego Ośrodka Kultury.

Piotr Sztuczyński o sobie: "Wycinanka przyszła do mnie sama (pamiętam zauroczenie wycinanką chińską). Początkowo, jeszcze w szkole podstawowej i na początku liceum, wycinałem jakieś kompozycje zgeometryzowane zwykłymi nożyczkami. W starszych klasach odkryłem technikę wycinania ostrym nożem ewentualnie żyletką (głównie w plastikowych okładkach na zeszyty). Przez wiele następnych lat wycinanka ciągle ze mną była, czy to jako obiekt zbierania, czy tworzenia. Często inspiracją była wycinanka ludowa. Dopiero w 1989 r. natrafiłem w "Polskiej Sztuce Ludowej" na artykuł Gizy Frenklowej o wycinance żydowskiej. I w tym momencie technika i  wyobraźnia wzbogaciły się o wiedzę, tworząc zespół elementów umożliwiających powstanie cyklu wycinanek".

Galeria zdjęć

Wycinanka żydowska
– Powstawała na terenach Środkowej Europy w okresie od XVIII wieku do Holokaustu.
– Powstawała również na terenie Azji, Afryki północnej i we Włoszech.
– Powstaje jeszcze w Izraelu, w skupiskach żydowskich USA i w Polsce.
– Miała wiele odmian o różnym przeznaczeniu:
MIZRACH – wycinanka obrzędowa wieszana na wschodniej ścianie mieszkania czy domu modlitwy – zawiera cytaty ze Starego Testamentu,
ROJZALE czyli SZEWUOSL – wycinanka o funkcji raczej dekoracyjnej wieszana w oknach domów żydowskich z okazji Święta Namiotów – Szewuosl (jeden z pierwowzorów polskiej wycinanki ludowej),
MENORA – wycinanka o motywach świecznika siedmioramiennego,
KETUBA – kontrakt ślubny ozdabiany również wycinanką,
Amulety, talizmany i wycinanki ku pamięci zmarłych.

Wykonywana była wyłącznie przez mężczyzn – uczniów i nauczycieli hederów i jaszybot oraz na niektórych terenach przez mistrzów cechowych. Wykonywana była przy pomocy ostrego noża w kilku egzemplarzach jednocześnie (na ogół 6) z papieru odpowiednio złożonego i przybitego cienkimi gwoździkami do deski z miękkiego drewna. Motywami w niej występującymi bardzo często były lwy, jelenie, orły i gołębice, lewiatany i gryfy. Wykorzystywano również motywy świecznika, świątyni, tablic Mojżeszowych i gwiazdy Dawida. Wszystko to oplecione było ornamentem roślinnym.